ในโลกปัจจุบันที่การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศเป็นปัญหาเร่งด่วน การค้นหาวิธีที่มีประสิทธิภาพในการลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์กลายเป็นสิ่งจำเป็น แนวทางหนึ่งที่ดึงดูดใจคือการใช้คาร์บอนเครดิตและการมีส่วนร่วมในตลาดคาร์บอน ความคิดริเริ่มเหล่านี้เปิดโอกาสให้บุคคลและบริษัทต่าง ๆ ได้ชดเชยการปล่อยก๊าซคาร์บอนและนำไปสู่อนาคตที่ยั่งยืนยิ่งขึ้น ในบทความนี้ เราจะสำรวจแนวคิดของคาร์บอนเครดิต วิธีการทำงาน และบทบาทในตลาดคาร์บอน

คาร์บอนเครดิตหรือที่เรียกว่าการชดเชยคาร์บอนเป็นใบอนุญาตที่ให้สิทธิ์แก่เจ้าของในการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์หรือก๊าซเรือนกระจกอื่น ๆ ในปริมาณที่กำหนด แต่ละเครดิตแสดงถึงค่าเผื่อสำหรับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์หนึ่งตันหรือเทียบเท่า เครดิตเหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งของระบบ cap-and-trade ซึ่งบริษัทต่างๆ จะได้รับการจำกัดปริมาณการปล่อยมลพิษ หากบริษัทปล่อยก๊าซเกินขีดจำกัด บริษัทสามารถซื้อเครดิตเพิ่มเติมเพื่อชดเชยการปล่อยก๊าซส่วนเกินได้ ในทางกลับกัน บริษัทที่ปล่อยก๊าซน้อยกว่าขีดจำกัดสามารถขายเครดิตส่วนเกินให้กับผู้ที่ต้องการได้ ระบบนี้สนับสนุนให้บริษัทต่าง ๆ ลดการปล่อยมลพิษและสร้างแรงจูงใจทางการเงินสำหรับแนวทางปฏิบัติที่ยั่งยืน

ผู้เสนอระบบคาร์บอนเครดิตกล่าวว่าระบบดังกล่าวนำไปสู่การลดการปล่อยก๊าซที่สามารถวัดผลได้ผ่านโครงการปฏิบัติการด้านสภาพอากาศที่ผ่านการรับรอง โครงการเหล่านี้มุ่งเน้นที่การลด ขจัด หรือหลีกเลี่ยงการปล่อยก๊าซเรือนกระจก โดยการเข้าร่วมโครงการดังกล่าว บริษัทและบุคคลทั่วไปสามารถชดเชยการปล่อยมลพิษของตนเองและมีส่วนร่วมในความพยายามระดับโลกในการต่อสู้กับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ คาร์บอนเครดิตดำเนินการภายในตลาดคาร์บอน ซึ่งอำนวยความสะดวกในการซื้อขายทั้งเครดิตและออฟเซ็ต ตลาดเหล่านี้เป็นแพลตฟอร์มสำหรับนักลงทุนและองค์กรต่าง ๆ ในการซื้อและขายคาร์บอนเครดิต โดยเปลี่ยนการปล่อยคาร์บอนให้กลายเป็นสินค้า ตลาดคาร์บอนมีสองประเภทหลัก ๆ ได้แก่ ตลาดที่มีการควบคุมและตลาดแบบสมัครใจ 

ตลาดที่มีการควบคุมจัดตั้งขึ้นโดยองค์กรของรัฐและดำเนินการภายใต้โครงการซื้อขายแลกเปลี่ยน บริษัทต่าง ๆ จะได้รับคาร์บอนเครดิตจำนวนหนึ่งตามเป้าหมายการปล่อยมลพิษ หากบริษัทปล่อยสินเชื่อมากกว่าที่จัดสรรไว้ บริษัทจะต้องซื้อเครดิตเพิ่มเติมเพื่อให้เป็นไปตามข้อบังคับ ในทางกลับกัน บริษัทที่ปล่อยสินเชื่อน้อยสามารถขายเครดิตส่วนเกินได้ ตลาดที่ได้รับการควบคุมนี้ทำให้มั่นใจได้ว่าการปล่อยมลพิษจะอยู่ในขอบเขตที่กำหนดไว้ล่วงหน้า

ส่วนตลาดอาสาสมัครไม่ได้รับคำสั่งจากกฎระเบียบ แต่ให้บริการแก่ธุรกิจและบุคคลที่สมัครใจเลือกที่จะชดเชยการปล่อยคาร์บอน บริษัทที่ต้องการแสดงความมุ่งมั่นต่อความยั่งยืนหรือบุคคลที่ต้องการลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมเข้าร่วมในตลาดเหล่านี้ ในตลาดภาคสมัครใจ บริษัทต่าง ๆ สามารถทำงานร่วมกับพันธมิตรที่ใส่ใจต่อสิ่งแวดล้อมและซื้อการชดเชยคาร์บอนเพื่อลดรอยเท้าคาร์บอน (Carbon Footprint)

ขนาดของตลาดชดเชยคาร์บอนเป็นเรื่องยากที่จะวัดปริมาณได้อย่างแม่นยำ เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของราคาและลักษณะการทำธุรกรรมบางอย่างโดยสมัครใจ อย่างไรก็ตาม นักวิเคราะห์คาดการณ์การเติบโตที่สำคัญในตลาดอาสาสมัคร โดยมีมูลค่าประมาณตั้งแต่ 10 ถึง 25 พันล้านดอลลาร์ภายในปี 2573 การเติบโตนี้สะท้อนให้เห็นถึงความตระหนักที่เพิ่มขึ้นและการมีส่วนร่วมของบุคคลและบริษัทต่าง ๆ ในแนวทางปฏิบัติที่ยั่งยืน

จากภาพที่ 3 หรือ Infographic ด้านบน แสดงให้เห็นว่า Global Compliance Market สำหรับคาร์บอนเครดิตนั้นมีขนาดใหญ่มาก ตามข้อมูลของ Refinitiv ขนาดตลาดรวมอยู่ที่ 261 พันล้านเหรียญสหรัฐ ซึ่งคิดเป็น 10.3Gt CO2 เทียบเท่าที่ซื้อขายในตลาดการปฏิบัติตามข้อกำหนดในปี 2020

จากภาพที่ 4 หรือ Infographic ด้านบน แสดงให้เห็นว่าตลาดคาร์บอนภาคสมัครใจสำหรับการชดเชยมีขนาดเล็กกว่า Global Compliance Market แต่คาดว่าจะเติบโตมากขึ้นในอีกไม่กี่ปีข้างหน้า เปิดให้บุคคล บริษัท และองค์กรอื่น ๆ ที่ต้องการลดหรือขจัดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ แต่ไม่จำเป็นต้องปฏิบัติตามกฎหมาย ผู้บริโภคสามารถซื้อออฟเซ็ตสำหรับการปล่อยมลพิษจากกิจกรรมเฉพาะที่มีการปล่อยมลพิษสูง เช่น เที่ยวบินระยะไกล หรือซื้อออฟเซ็ตเป็นประจำเพื่อกำจัดคาร์บอนฟุตพริ้นต์ที่กำลังดำเนินอยู่

ในขณะที่ประชาคมโลกพยายามที่จะจัดการกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ คาร์บอนเครดิตและตลาดคาร์บอนได้นำเสนอวิธีการที่จับต้องได้ในการลดการปล่อยมลพิษและบรรเทาวิกฤตสิ่งแวดล้อม เมื่อเข้าใจแนวคิดเหล่านี้และมีส่วนร่วมอย่างจริงจังในตลาดคาร์บอน เราทุกคนสามารถมีบทบาทในการสร้างอนาคตที่ยั่งยืนมากขึ้น ไม่ว่าจะผ่านตลาดที่มีการควบคุมหรือการริเริ่มโดยสมัครใจ การเดินทางสู่ความเป็นกลางทางคาร์บอนจะเริ่มต้นด้วยการรับผิดชอบต่อรอยเท้าคาร์บอนของเรา

“
ลดรอยเท้าคาร์บอนของเรา: รับผิดชอบและสร้างคุณค่าให้กับโลกใบนี้
“

แล้วปุถุชนคนธรรมดาอย่างเราจะสามารถทำอะไรได้บ้างต่อประเด็นที่ยิ่งใหญ่อันเป็นวาระระดับโลกอย่างเรื่องนี้ การรับผิดชอบต่อรอยเท้าคาร์บอนของเราไม่เพียงแต่มีความสำคัญต่อการลดการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศเท่านั้น แต่ยังรวมถึงการสร้างโลกที่ยั่งยืนและยืดหยุ่นมากขึ้นด้วย การทำงานอย่างแข็งขันเพื่อลดการปล่อยคาร์บอน เราสามารถสร้างผลกระทบเชิงบวกและสร้างคุณค่าระยะยาวให้กับสิ่งแวดล้อม ต่อไปนี้คือขั้นตอนปฏิบัติที่เราสามารถทำได้เพื่อลดรอยเท้าคาร์บอนและมีส่วนสร้างอนาคตที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น

1. การอนุรักษ์พลังงาน (Energy Conservation)

หนึ่งในวิธีที่มีประสิทธิภาพมากที่สุดในการลดการปล่อยคาร์บอนคือการอนุรักษ์พลังงาน ซึ่งสามารถทำได้โดยการนำวิธีปฏิบัติด้านพลังงานมาใช้อย่างมีประสิทธิภาพทั้งที่บ้านและที่ทำงาน การดำเนินการง่าย ๆ เช่น การปิดไฟเมื่อไม่ได้ใช้งาน การใช้อุปกรณ์ประหยัดพลังงาน และอาคารที่มีฉนวนป้องกันอย่างเหมาะสม สามารถลดการใช้พลังงานและการปล่อยก๊าซคาร์บอนได้อย่างมาก

2. แหล่งพลังงานหมุนเวียน (Renewable Energy Sources)

การเปลี่ยนไปสู่แหล่งพลังงานหมุนเวียน เช่น พลังงานแสงอาทิตย์ ลม และไฟฟ้าพลังน้ำสามารถมีผลกระทบที่เปลี่ยนแปลงต่อรอยเท้าคาร์บอนของเรา การติดตั้งแผงโซลาร์เซลล์ การสนับสนุนโครงการพลังงานหมุนเวียน และการสนับสนุนนโยบายพลังงานสะอาดล้วนเป็นวิธีการส่งเสริมการใช้พลังงานหมุนเวียนและลดการพึ่งพาเชื้อเพลิงฟอสซิล

3. การขนส่งที่ยั่งยืน (Sustainable Transportation)

ภาคการขนส่งมีส่วนสำคัญในการปล่อยก๊าซคาร์บอน การเลือกใช้ตัวเลือกการขนส่งที่ยั่งยืน เช่น การเดิน การขี่จักรยาน หรือการใช้ระบบขนส่งสาธารณะสามารถลดรอยเท้าคาร์บอนของเราได้อย่างมาก หากจำเป็นต้องขับรถ การเลือกรถยนต์ที่ประหยัดน้ำมันหรือรถยนต์ไฟฟ้าสามารถช่วยลดการปล่อยมลพิษได้ แต่เรื่องนี้ก็เป็นปัญหาระดับประเทศถ้าโฟกัสในประเทศไทยหรือประเทศที่กำลังพัฒนาและประเทศที่ยังไม่พัฒนาอีกหลาย ๆ ประเทศ การมีขนส่งสาธารณะที่ดีดูจะเป็นเรื่องของอนาคตอันยาวไกลมาก ๆ การใช้รถส่วนตัวจึงเป็นทางเลือกในการใช้ชีวิตที่ดีที่สุดของผู้คน เพราะการเข้าถึงขนส่งสาธารณะเป็นเรื่องที่ยากลำบากเหลือเกิน

4. การลดของเสียและการรีไซเคิล (Waste Reduction and Recycling)

การจัดการของเสียที่เหมาะสมเป็นสิ่งสำคัญในการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก ด้วยการลด ใช้ซ้ำ และรีไซเคิลวัสดุ เราสามารถลดปริมาณขยะที่จบลงด้วยการฝังกลบ และลดความจำเป็นในการผลิตที่ใช้ทรัพยากรมาก การหมักขยะอินทรีย์มีส่วนช่วยในการกักเก็บคาร์บอน

5. การเลือกรับประทานอาหารที่ยั่งยืน (Sustainable Diet Choices)

การเลือกรับประทานอาหารของเรามีผลกระทบอย่างมากต่อการปล่อยก๊าซคาร์บอน การผสมผสานอาหารจากพืชมากขึ้นในอาหารของเราและลดการบริโภคเนื้อสัตว์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากการทำฟาร์มปศุสัตว์แบบเข้มข้น สามารถช่วยลดการปล่อยก๊าซมีเทนและลดรอยเท้าคาร์บอนของเราได้ 

6. การปลูกป่าและการฟื้นฟูป่า (Reforestation and Afforestation)

ต้นไม้มีบทบาทสำคัญในการดูดซับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์จากชั้นบรรยากาศ การสนับสนุนความพยายามในการปลูกป่าและการฟื้นฟูป่า การมีส่วนร่วมในโครงการริเริ่มปลูกต้นไม้ หรือการสนับสนุนองค์กรที่ให้ความสำคัญกับการอนุรักษ์ป่าไม้สามารถช่วยชดเชยการปล่อยก๊าซคาร์บอนและฟื้นฟูระบบนิเวศทางธรรมชาติได้ ที่สำคัญกว่าการปลูกป่าคือการรักษาป่าที่มีอยู่ให้อยู่ยั้งยืนยง อย่าบุกรุกผืนป่าที่มีเหลืออยู่เพียงน้อยนิดบนผืนโลกแห่งนี้

7. การชดเชยคาร์บอน (Carbon Offsets)

ในสถานการณ์ที่มีความท้าทายในการกำจัดการปล่อยคาร์บอนโดยสิ้นเชิง สามารถใช้การชดเชยคาร์บอนได้ การชดเชยคาร์บอนเกี่ยวข้องกับการสนับสนุนโครงการที่ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก เช่น โครงการพลังงานหมุนเวียนหรือการปลูกป่า โดยการซื้อคาร์บอนชดเชย บุคคลและธุรกิจสามารถชดเชยการปล่อยก๊าซที่หลีกเลี่ยงไม่ได้โดยการจัดหาเงินทุนสำหรับโครงการที่กำจัดหรือลดการปล่อยก๊าซที่อื่นตามที่เอ่ยถึงในข้างต้น

การรับผิดชอบต่อรอยเท้าคาร์บอน (Carbon Footprint) ของเราไม่ได้เป็นเพียงความมุ่งมั่นส่วนบุคคลเท่านั้น แต่ยังเป็นโอกาสในการสร้างคุณค่าให้กับโลกใบนี้ด้วย ด้วยการลดการปล่อยมลพิษของเราอย่างแข็งขันและนำแนวทางปฏิบัติที่ยั่งยืนมาใช้ เรามีส่วนสร้างสภาพแวดล้อมที่ดีต่อสุขภาพ ปกป้องความหลากหลายทางชีวภาพ และปกป้องความเป็นอยู่ที่ดีของคนรุ่นต่อไป นอกจากนี้ การเปิดรับแนวทางปฏิบัติที่ยั่งยืนสามารถนำไปสู่การประหยัดต้นทุน ประสิทธิภาพพลังงาน และนวัตกรรม ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อทั้งบุคคลและธุรกิจ ท้ายที่สุดแล้ว การทำงานร่วมกันเพื่อมุ่งสู่ความเป็นกลางทางคาร์บอนและยอมรับการใช้ชีวิตอย่างยั่งยืน เราสามารถสร้างผลกระทบเชิงบวกและยั่งยืนต่อโลกใบนี้ เพื่อสร้างอนาคตที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและยั่งยืนมากขึ้นสำหรับทุกคน

Reference:

WILL KENTON. (April 30, 2023). Carbon Credits and How They Can Offset Your Carbon Footprint.

CarbonCredits.Com (May 16, 2023). The Ultimate Guide to Understanding Carbon Credits